Ψυχική αντοχή και ανθεκτικότητα δεν είναι κάτι καινούργιο, απασχολεί την επιστημονική κοινότητα περισσότερο από 30 χρόνια με στόχο την κατανόηση της μορφής και της λειτουργίας της. Η ζωή κάθε ανθρώπου έχει σκαμπανεβάσματα και πολλές φορές χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε περιστατικά που δεν μας αρέσουν και μας στεναχωρούν.
Ψυχική αντοχή και ανθεκτικότητα δεν είναι κάτι καινούργιο, απασχολεί την επιστημονική κοινότητα περισσότερο από 30 χρόνια με στόχο την κατανόηση της μορφής και της λειτουργίας της. Η ζωή κάθε ανθρώπου έχει σκαμπανεβάσματα και πολλές φορές χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε περιστατικά που δεν μας αρέσουν και μας στεναχωρούν.
Το θέμα είναι πώς θα αντιδράσουμε εμείς σ' αυτά τα περιστατικά και πόσο καιρό θα χρειαστούμε για να τα ξεπεράσουμε.
Περιστατικά όπως το να χάσουμε το τρένο ή το αεροπλάνο, μια χρόνια ασθένεια, η διάλυση ενός δεσμού ή η απόλυση από την εργασία μπορεί να είναι αναπόφευκτα, αλλά μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε καλύτερα και να τα ξεπεράσουμε αν έχουμε μεγαλύτερη αντοχή.
Επίσης κάτι άλλο που έχει εισβάλει εδώ και μερικά χρόνια στη ζωή μας είναι η οικονομική κρίση. Πράγματι, η έννοια αυτή έχει επηρεάσει, όχι μόνο τα οικονομικά μας αλλά και γενικότερα, την ψυχολογία μας. Ο φόβος και η αβεβαιότητα για το αύριο, η αύξηση της ανεργίας, οι απολύσεις, οι περικοπές στους μισθούς και η αδυναμία πληρωμών δοκιμάζουν σημαντικά τους δείκτες υγείας των περισσότερων Ελλήνων.
Με τις αλλαγές που φέρει η οικονομική κρίση στη ζωή μας, παρατηρείται μια σημαντική αύξηση στα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, κυρίως στους νέους μεταξύ 30-35 ετών. Σχετική έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας δηλώνει πως συμπτώματα γενικευμένης αγχώδους διαταραχής βιώνει πλέον 1 στους 5 Έλληνες και μάλιστα, κυρίως γυναίκες οι οποίες από τη φύση τους είναι πιο συναισθηματικές.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και ιδίως σε ένα πλαίσιο οικονομικής κρίσης σαφέστατα ευνοεί την εμφάνιση συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης. Το άγχος δεν είναι τίποτα παραπάνω παρά μια προσπάθεια του οργανισμού να τεθεί σε μια διαδικασία εγρήγορσης και ετοιμότητας για δράση, προκειμένου να καταφέρει να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και τους κινδύνους και να επιβιώσει. Είναι η ψυχοσυναισθηματική μας αντίδραση απέναντι στην πίεση που βιώνουμε, η οποία εκδηλώνεται με ποικίλα συμπτώματα, όπως δύσπνοια, ταχυπαλμία, διαταραχές της όρεξης και του ύπνου, ευερεθιστότητα, σύγχυση, απώλεια ελέγχου, αίσθημα ζάλης, αδυναμία λήψης αποφάσεων και πολλά άλλα.
Μπορώ να αντιμετωπίσω το άγχος και την κατάθλιψη ιδιαίτερα όταν υπάρχουν δύσκολες αντικειμενικά συνθήκες;
Ασφαλώς και μπορώ αυξάνοντας τη ψυχική μου αντοχή.
Οι άνθρωποι συχνά αποδεικνύουν την ανθεκτικότητα η οποία είναι δυναμική δηλαδή δεν είναι κάποιο μόνιμο χαρακτηριστικό αλλά μία εν δυνάμει δυνατότητα του κάθε ατόμου.
Ανθεκτικότητα δεν σημαίνει ότι ένα άτομο δεν έχει δυσκολία ή δε νιώθει συναισθηματικό πόνο και θλίψη μπροστά σε μεγάλες αντιξοότητες ή σε κάποιο τραύμα στη ζωή του. Στην πραγματικότητα, ο δρόμος προς την αντοχή είναι πιθανό να περιλαμβάνει σημαντικές συναισθηματικές διαταραχές.
Ανθεκτικότητα δεν είναι ένα γνώρισμα που οι άνθρωποι είτε έχουν είτε δεν έχουν. Περιλαμβάνει τις συμπεριφορές, τις σκέψεις, και τις ενέργειες που μπορεί να μάθει και να αναπτύξει το άτομο μέσα από τις δυσκολίες.
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ατόμων που έχουν μεγαλύτερη ψυχική αντοχή:
Οι άνθρωποι που έχουν αντοχή έχουν ενδιαφέρον για τη ζωή και βλέπουν τα πράγματα από την καλή τους όψη. Κάνουν ότι μπορούν για να αυξήσουν τις θετικές τους εμπειρίες και αναζητούν ευκαιρίες για να ξεπερνούν τις δυσκολίες. Με αλλά λόγια άτομα που καταφέρνουν να διατηρούν μια θετική στάση και να προσαρμόζονται στις αλλαγές και απαιτήσεις του περιβάλλοντος εμφανίζονται να είναι περισσότερο ανθεκτικά και να προστατεύονται από ψυχολογικά τραύματα. Διαμέσου της θετικής νοηματοδότησης των αντιξοοτήτων και εμποδίων που αντιμετωπίζουν, επικεντρώνονται στους πιθανούς τρόπους επίλυσης και όχι μόνο στις αρνητικές συνέπειες.
Γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους, έχουν καλό κοινωνικό κύκλο και σκοπό στη ζωή τους. Έχουν αυτοκυριαρχία και ικανότητα να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και να επιλύουν τα προβλήματα με εποικοδομητικό τρόπο. Προσέχουν επίσης τη σωματική τους υγεία και κάνουν πράγματα που τους ευχαριστούν.
Η ανάπτυξη της αντοχής μας μπορεί να μας προστατεύσει να μην αναπτύξουμε ψυχικές ασθένειες όπως είναι η κατάθλιψη και το άγχος.
10 Συμβουλές για την Ανάπτυξη της Αντοχής σας
Έχετε το θάρρος να μην είστε τέλειοι;
Όταν προσπαθείτε συνεχώς να τα κάνετε όλα τέλεια μπορεί να καταλήξετε να έχετε άγχος. Προσπαθήστε να έχετε ως στόχο το «καθόλου άσχημα» ή «αρκετά καλά» αντί για το «τέλεια».
Ξοδεύετε το χρόνο σας με ανθρώπους που σας κάνουν να αισθάνεστε καλά.
Η καλλιέργεια μιας θετικής εικόνας για τον εαυτό σας είναι σημαντική για την αντοχή. Θα πρέπει να ξοδεύετε χρόνο με ανθρώπους που σας βοηθούν να αναπτύξετε την αυτοπεποίθηση και την πίστη στον εαυτό σας.
Γελάτε κάθε μέρα
Το δυνατό γέλιο μπορεί να αποτελεί ένα χρήσιμο τρόπο για να μειώσετε τα επίπεδα άγχους, επομένως αναζητήστε ευκαιρίες για να εμπλουτίσετε την ημέρα σας με κάμποσο χιούμορ. Η ζωή μπορεί να είναι πραγματικά παράλογη μερικές φορές, οπότε μην ξεχνάτε να γελάτε μαζί της και να ψάχνετε να βρείτε την αστεία πλευρά των εκνευριστικών καταστάσεων.
Προσκαλέστε το γείτονά σας για ένα καφέ
Η έρευνα δείχνει ότι οι σχέσεις είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της ευημερίας. Οι στενές σχέσεις και τα μεγάλα κοινωνικά δίκτυα είναι εξίσου σημαντικά. Υπάρχουν απλοί τρόποι για την ενίσχυση αυτών των δεσμών, όπως όταν προσκαλείτε ένα γείτονα ή φίλο για ένα γρήγορο καφέ.
Να θυμάστε ότι θα περάσει κι αυτό.
Ένας τρόπος να αναπτύξετε αντοχή είναι να δείτε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις. Αν μπορείτε, αποφεύγετε να είστε υπερβολικά αρνητικοί.
Κάντε τις συνδέσεις.
Οι καλές σχέσεις με τους στενούς συγγενείς, φίλους, ή τους άλλους είναι σημαντικές. Η αποδοχή βοήθειας και υποστήριξης από αυτούς που νοιάζονται για σας και θα σας ακούσουν ενισχύει την ανθεκτικότητα σας. Βοηθήστε και εσείς τους άλλους με τον τρόπο που μπορείτε.
Αποφύγετε να δείτε τις κρίσεις ως ανυπέρβλητα προβλήματα.
Δεν μπορείτε να αλλάξετε ότι συμβαίνουν εξαιρετικά στρεσογόνα γεγονότα , αλλά μπορείτε να αλλάξετε τον τρόπο που τα ερμηνεύετε και τον τρόπο που ανταποκρίνεστε σε αυτά τα γεγονότα.
Δεχτείτε ότι η αλλαγή είναι ένα μέρος της ζωής.
Ορισμένοι στόχοι δεν μπορεί πλέον να είναι επιτεύξιμοι ως αποτέλεσμα δυσμενών καταστάσεων. Αποδεχόμενοι τις συνθήκες που δεν μπορούν να αλλάξουν τη δεδομένη στιγμή θα σας βοηθήσει να επικεντρωθείτε σε καταστάσεις που μπορείτε να αλλάξετε.
Μετακίνηση προς τους στόχους σας.
Αναπτύξτε ρεαλιστικούς στόχους με βάση τη δεδομένη κατάσταση όπως έχει διαμορφώθει. Κάντε κάτι τακτικά - ακόμη και αν αυτό φαίνεται σαν ένα μικρό επίτευγμα που όμως σας δίνει τη δυνατότητα να κινηθείτε προς τους στόχους σας. Αντί να εστιάζετε σε εργασίες που φαίνονται ακατόρθωτες, αναρωτηθείτε, "Τι είναι αυτό που ξέρω και μπορώ να κάνω σήμερα;"
Λήψη αποφασιστικών δράσεων, αντί να αποφεύγετε τα προβλήματα.
Αναζητήστε ευκαιρίες για την αυτο-ανακάλυψη. Οι άνθρωποι συχνά μέσα από τις δυσκολίες μαθαίνουν κάτι για τον εαυτό τους. Πολλοί άνθρωποι που έχουν βιώσει τραγωδίες και κακουχίες έχουν αναφέρει καλύτερες σχέσεις, μεγαλύτερη αίσθηση της δύναμης τους, αυξημένη αίσθηση της αυτο-αξίας, μεγαλύτερη εκτίμηση για τη ζωή.
Καλλιεργείστε μια θετική άποψη του εαυτού σας.
Δείξτε εμπιστοσύνη στην ικανότητά σας για την επίλυση προβλημάτων και εμπιστευθείτε το ένστικτό σας βοηθά στην ανάπτυξη της ανθεκτικότητας.
Διατηρήστε μια αισιόδοξη προοπτική.
Μια αισιόδοξη προοπτική σας δίνει τη δυνατότητα να πιστεύετε ότι καλά πράγματα θα συμβούν στη ζωή σας. Δοκιμάστε να εστιάζετε σε αυτά θέλατε, αντί να ανησυχείτε και να φοβάστε για αυτά που δε θέλετε να σας συμβούν. Φροντίστε τον εαυτό σας. Δώστε προσοχή στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα συναισθήματά σας. Οργανώστε δραστηριότητες που σας αρέσουν και βρείτε λίγο χρόνο για ξεκούραση.
Ασκηθείτε και φροντίστε τον εαυτό σας
Πρόσθετοι τρόποι για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας μπορεί να είναι χρήσιμοι. Για παράδειγμα, μερικοί άνθρωποι γράφουν τις βαθύτερες σκέψεις και τα συναισθήματά τους που σχετίζονται με τραύματα ή άλλα στρεσογόνα γεγονότα στη ζωή τους.
-Απόσπασμα από την ομιλία σχετικά με την ψυχική ανθεκτικότητα
Δήμος Αγ. Δημητρίου, 09/11/2011..